Sanal Sunucu Kurulumu Nasıl Yapılır?
Günümüzde web projeleri, e-ticaret siteleri, oyun sunucuları ya da geliştirme ortamları için fiziksel sunucu kiralamak hem maliyetli hem de yönetimi zor bir süreç haline geldi. Bu noktada devreye sanal sunucular (VPS/VDS) girmektedir. İçeriğimizde sanal sunucu kurulumu nasıl yapılır, sorusuna cevap vereceğiz. Aynı zamanda sanal sunucu kurulumu sürecini sizlere açıklayacağız.
Sanal Sunucu Nedir?
Sanal sunucu fiziksel bir sunucunun sanallaştırma teknolojileri kullanılarak bölümlendirilmesiyle elde edilen bağımsız bir sistemdir. Her sanal sunucu kendi RAM, CPU, disk ve işletim sistemi gibi kaynaklarına sahiptir. Sanal sunucunun avantajları arasında şunlar yer almaktadır:
- Daha düşük maliyet
- Yüksek ölçeklenebilirlir
- Bağımsız kaynak yönetimi
- Hızlı yedekleme ve taşıma kolaylığı
Yukarıdaki avantajlardan faydalanmak isterseniz sanal sunucu satın almayı düşünebilirsiniz.
Sanal Sunucu Kurulumu Öncesi Planlama
Sanal sunucu kurulumuna başlamadan önce ihtiyaçlarınızı netleştirmek en önemli adımdır. Aksi halde gereksiz kaynak tüketimi ya da yetersiz performans gibi sorunlarla karşılaşabilirsiniz.
- Bir web sitesi mi barındıracaksınız?
- Oyun sunucusu mu kuruyorsunuz?
- Yazılım geliştirme/test ortamı mı oluşturuyorsunuz?
Yukarıdaki sorulara vereceğiniz cevaplara göre CPU, RAM ve disk ihtiyacınız da şekillenecektir.
Sağlayıcı Seçimi
Sanal sunucu kurulumu için bir barındırma firması üzerinden kiralama yapmanız gerekir. Türkiye lokasyonlu hizmet sağlayan ASMCloud gibi firmalardan tercih edebilirsiniz. Böylece güvenilir ve kaliteli hizmet satın almış olursunuz. Sağlayıcı seçimi yaparken dikkat etmeniz gerekenler arasında şunlar yer almaktadır:
- %99+ uptime garantisi
- SSD altyapı
- 7/24 teknik destek
- Otomatik yedekleme
İşletim Sistemi ve Kontrol Paneli Seçimi
Kuruluma geçmeden önce hangi işletim sistemiyle çalışacağınıza karar vermeniz gerekir. Genel olarak Linux ve Windows sunucularının kendine özgü farklı özellikleri bulunmaktadır. Bu özellikler şunlardır:
- Linux (Ubuntu, Debian, CentOS): Açık kaynak, düşük kaynak tüketimi, PHP, Python ve Node.js gibi diller için idealdir.
- Windows Server: ASP.NET, MSSQL gibi Microsoft teknolojileriyle çalışacak projeler için gereklidir.
Eğer bir kontrol paneli kullanacaksanız (örneğin cPanel, Plesk, CyberPanel) seçtiğiniz panele uyumlu işletim sistemi kurduğunuzdan emin olmalısınız.
Sanal Sunucu Kurulumu Adımları
Aşağıdaki adımlar uygulayarak bir sanal sunucuyu temel haliyle kurabilirsiniz:
Sunucuyu Oluşturma
Sunucu sağlayıcınızın paneline girin ve aşağıda yer alan bilgileri doldurun.
- İşletim sistemi seçimi
- RAM, CPU, disk miktarı
- Lokasyon (Almanya, Türkiye, Hollanda vb.)
- SSH anahtarı veya şifre tanımlama
Sunucu genellikle birkaç dakika içinde aktif hale gelir.
Sunucuya Bağlantı Kurma
Sunucuyla bağlantı kurma için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:
Linux Kullanıcıları İçin: ssh root@sunucu_ip_adresi-
- Linux kullananlar terminali açarak doğrudan aşağıdaki komutla sunucuya bağlanabilirler.
- Burada “ssh” komutu güvenli bağlantı protokolüdür.
- “root” kullanıcı adı, sunucuda bağlanılmak istenen kullanıcının adıdır.
- “sunucu_ip_adresi” bağlanacağınız sunucunun IP adresidir.
Windows Kullanıcıları İçin:
- Windows'ta varsayılan olarak SSH komutu doğrudan kullanılmadığı için PuTTY veya MobaXterm gibi SSH istemci programlarını kullanarak bağlantı yapılabilir.
- Bu programlarla sunucuya bağlanırken kullanıcı adı (root) ve sunucunun IP adresi istenilen alanlara yazılır.
İlk Güncellemeleri Yapın
Sunucunuzun güncel olması güvenlik ve performans açısından önemlidir:
Ubuntu/Debian için: “apt update && apt upgrade -y”
- “apt update” komutu sistemdeki yazılım paketlerinin en güncel versiyonlarını kontrol eder ve güncelleme listelerini yeniler.
- “apt upgrade” komutu ise mevcut paketleri günceller.
- “-y” parametresi güncelleme işlemi sırasında çıkan onay sorularına otomatik olarak "evet" cevabını verir ve işlemi kesintisiz hale getirir.
CentOS/AlmaLinux için: “yum update -y”
- “yum update” komutu CentOS veya AlmaLinux sistemlerde bulunan tüm paketleri günceller.
- “-y” parametresi yine güncelleme sırasında otomatik onay sağlar.
Web Sunucusu ve Veritabanı Kurulumu
Apache veya NGINX Kurulumu
Eğer bir web sitesi barındıracaksanız web sunucusu kurmanız gerekir. Sanal sunucu kurulumu için bir web sunucusu sahibi olmalısınız.
Apache kurulumu (Ubuntu):
- Terminale girilecek komutlar:
- “apt install apache2 -y”
- “systemctl enable apache2”
- “apt install apache2 -y” komutu Apache web sunucusunu kurar.
- “systemctl enable apache2” komutu ise sunucu yeniden başlatıldığında Apache'nin otomatik olarak başlamasını sağlar.
NGINX kurulumu:
- Terminale girilecek komutlar:
- “apt install nginx -y”
- “systemctl enable nginx”
- “apt install nginx -y” komutu NGINX web sunucusunu kurar.
- “systemctl enable nginx” komutu NGINX'in otomatik olarak başlamasını sağlar.
PHP Kurulumu
Web sunucunuzun PHP dilinde yazılmış dinamik sayfaları çalıştırabilmesi için PHP kurmanız gerekir. Ayrıca MySQL veritabanına bağlanabilmesi için “php-mysql” paketi de gereklidir:
- Terminale girilecek komut:
- “apt install php php-mysql -y”
- Bu komut PHP'yi ve MySQL için gerekli olan PHP modüllerini kurar.
MySQL / MariaDB Kurulumu
Web uygulamalarının veri saklaması için veritabanına ihtiyaç vardır. MySQL veya MariaDB yaygın olarak kullanılır.
Terminale girilecek komutlar:
- apt install mysql-server -y
- mysql_secure_installation
- “apt install mysql-server -y” komutu MySQL sunucusunu kurar.
- “mysql_secure_installation” komutu ise veritabanı için temel güvenlik ayarlarını yapar.
Güvenlik Ayarları
Sanal sunucu kurulumundan sonra sunucunuzu dış tehditlere karşı korumanız gerekir. SSH güvenliği için şunlara dikkat etmelisiniz:
- SSH portunu değiştirin.
- Root ile girişe izin vermeyin.
- Yalnızca SSH anahtarı ile giriş yapın.
Yukarıdakileri uyguladığınızda güvenlik ayarlarını tamamlamış olursunuz.
Güvenlik Duvarı Kurulumu (UFW)
UFW, sunucudaki ağ trafiğini yönetmek için basit ama güçlü bir güvenlik duvarı uygulamasıdır. UFW kurulumu için girilecek komutlar şu şekildedir:-
- “ufw allow ssh”
- “ufw allow http”
- “ufw allow https”
- “ufw enable”
- “ufw allow ssh” Sunucuya SSH (22. port) ile bağlanmak için gerekli izinleri açar. Bu izin olmadan sunucuya SSH ile bağlanamazsınız.
- “ufw allow http” Web sitenizin HTTP (80. port) üzerinden erişilebilir olmasını sağlar.
- “ufw allow https” Web sitenizin güvenli bağlantı (HTTPS - 443. port) üzerinden erişilebilir olmasını sağlar.
- “ufw enable” UFW güvenlik duvarını aktif hale getirir. Aktifleştirme sonrası girdiğiniz ayarlar uygulanır ve izin vermediğiniz diğer portlar otomatik olarak engellenir.
Fail2Ban ile Brute Force Koruması
Fail2Ban ile Brute Force koruması oluşturmak için terminalden gireceğiniz komut şu şekildedir:
- “apt install fail2ban -y”
- Bu komut Fail2Ban’ı kurar ve aktif hale getirir.
- Ek ayar yapmadan varsayılan olarak SSH koruması devreye girer.
Fail2Ban; sunucuya yapılan başarısız giriş denemelerini izler. Aynı zamanda saldırgan IP’leri otomatik olarak engeller. Sanal sunucu kurulumu için oldukça önemli bir adımdır.
Alan Adı ve DNS Ayarları
Sanal sunucunuza bir alan adı yönlendirmek için şu adımları uygulamalısınız:
- Alan adınızı aldığınız yerden DNS ayarlarına girin.
- A kaydına sunucu IP adresinizi ekleyin.
Yukarıdaki işlem sonrasında web sunucunuza erişim tarayıcı üzerinden alan adınızla sağlanabilir.
Otomasyon İçin Kontrol Paneli Kurulumu
Kod bilginiz yoksa ya da işleri kolaylaştırmak istiyorsanız bir kontrol paneli kullanabilirsiniz. En popüler otomasyon seçenekleri için şunlardan yararlanabilirsiniz:
- CyberPanel (ücretsiz, açık kaynak)
- cPanel/WHM (lisanslı)
- Plesk (kullanıcı dostu)
Yukarıdaki otomasyon için kontrol paneli opsiyonlarıyla kolayca işlemi halledebilirsiniz. Sanal sunucu kurulumunda otomasyon işlemlerini yapmak büyük zaman kazandırır.
Performans ve Yedekleme
Sanal sunucunun kurulumunu tamamladınız. Şimdi sıra sunucunun sürdürülebilirliğini oluşturmaya geldi. Aşağıdaki adımlarla sunucu performansını düzenleyebilir ve yedekleme işlemlerini yapabilirsiniz:
- Düzenli yedek alın: Snapshot veya rsync gibi çözümler kullanın.
- Cache sistemleri kullanın: Redis ve Memcached ile sunucu yükünü azaltın.
- Kaynakları izleyin: htop, top, iotop gibi araçlarla CPU, RAM ve disk takibini yapın.
Artık temel seviyede bir sanal sunucu kurulumu yapabilecek bilgiye sahipsiniz. Kendi ihtiyaçlarınıza göre özelleştirebileceğiniz sunucu güvenli ve hızlı bir altyapı sunar. Yeni projelere yer açmak yüksek trafikli siteleri barındırmak için kendi VPS sunucunuzu kurmak artık çok kolay bir hale gelmiştir.